دکتر امینی: عشق کافی نیست، پرستار باید مسلط به مهارت و دانش روز باشد

به گزارش جوان آنلاین: حرفه پرستاری برای آن‌هایی که عشق به خدمت دارند، می‌تواند مسیری رضایت‌بخش و معنادار باشد. از طرفی این شغل فرصتی برای خدمت به دیگران و تأثیرگذار بر زندگی بیماران است، اما چالش‌های خاص خود را دارد. ساعات طولانی کار، فشار روانی ناشی از مسئولیت‌های سنگین و مواجهه با شرایط بحرانی، بخشی از واقعیت‌های این حرفه است که باید هر فرد قبل از انتخاب درباره آن‌ها بداند و بیاموزد. دکتر فرشته امینی، عضو هیئت آموزشی گروه داخلی جراحی و معاون بالینی دانشکده پرستاری و مامایی علوم پزشکی تهران است. او ۲۰ سال از سال‌های عمرش را به عنوان پرستار و سرپرستار در بیمارستان شریعتی، با عنوان سوپروایزر در بیمارستان اقبال و بیمارستان مهر در خدمت بیماران و همراهان گذرانده است و اکنون به عنوان مدرس گروه پرستاری داخلی، جراحی دانشکده پرستاری مامایی علوم پزشکی تهران و در کنار دیگر اساتید به عنوان معاون بالینی دانشکده پرستاری و مامایی علوم پزشکی تهران مشغول به خدمت است. به گفته وی، شغل پرستاری فرصت بسیار خوبی برای خدمت و پیشرفت است، اما نیاز به یادگیری مداوم و به روز نگهداشتن مهارت‌ها دارد و هر جوانی که می‌خواهد این شغل را انتخاب کند یا در آن حرفه مشغول به کار است باید به آن توجه کند، چراکه علم پزشکی و تکنولوژی به سرعت در حال تغییر است. علاوه بر مهارت‌های علمی، تقویت مهارت‌های نرم مانند همدلی و کار تیمی هم ضروری است. همچنین مراقبت از خود و مدیریت استرس نیز برای موفقیت در این حرفه اهمیت دارد، چراکه پرستاری تأثیر مثبت بر زندگی بیمار دارد، ولی باید همراه با رضایت فردی و معنوی باشد. متن زیر ماحصل گفتگو با وی است که می‌خوانید. 
 
با تشکر از وقتی که در اختیار ما گذاشتید، برای آشنایی بیشتر با حرفه پرستاری بفرمایید پرستاران چه نقشی در نظام سلامت دارند و چگونه می‌توانند به بهبود کیفیت خدمات درمانی کمک کنند؟
پرستاران نقش کلیدی در نظام سلامت دارند و می‌توانند به طرق مختلف به بهبود کیفیت خدمات درمانی کمک کنند. پرستاران با مراقبت‌های روزانه از بیماران، سلامت آن‌ها را پایش کرده و به بیماران و خانواده‌های‌شان در زمینه‌های مختلف بهداشتی آموزش می‌دهند که می‌تواند به بهبود آگاهی و مدیریت بیماری کمک کند. آن‌ها پل ارتباطی بین پزشکان و بیماران هستند و می‌توانند در هماهنگی و بهبود روند درمان مؤثر باشند. همچنین با مشارکت در پروژه‌های تحقیقاتی و ارائه نظرات در مورد پروتکل‌های درمانی می‌توانند به پیشرفت‌های علمی و بهبود کیفیت خدمات کمک کنند. در مواقع اضطراری، پرستاران توانایی مدیریت شرایط بحرانی را دارند و می‌توانند به سریع‌ترین شکل ممکن به بیماران کمک کنند. حمایت عاطفی از بیماران و خانواده‌ها می‌تواند به کاهش استرس و بهبود تجربه کلی درمان کمک کند. با تقویت آموزش بالینی، ارتقای حرفه‌ای و بهبود شرایط کار می‌توان نقش پرستاران را در نظام سلامت تقویت کرد. 

چگونه می‌توان به مدافعان سلامت انگیزه بیشتری داد تا در حرفه خود پیشرفت کنند؟
ارتقای مهارت‌ها با ارائه دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی و به‌رسمیت شناختن دستاورد‌ها و تلاش‌های پرستاران از طریق تقدیرنامه‌ها یا جوایز می‌تواند انگیزه‌بخش باشد. همچنین ایجاد یک محیط کار حمایتگر و همکارانه که در آن پرستاران احساس امنیت و ارزشمندی کنند، تسهیل شرایط کاری برای تعادل بهتر بین کار و زندگی، ایجاد فضایی برای گفتگو درباره نیاز‌ها و چالش‌های پرستاران و ارائه بازخورد‌های سازنده می‌تواند حس تعلق و ارزشمندی را افزایش دهد. 

شرایط بحرانی برای پرستاران از جمله مواردی است که شاید زیاد آن را تجربه کنند. چگونه باید این شرایط مدیریت شود تا آسیب کمتری داشته باشد؟ 
پرستاران در شرایط بحرانی به سرعت و کارآمد عمل می‌کنند. آن‌ها باید توانایی تحلیل فوری وضعیت و اتخاذ تصمیمات مناسب، کنترل استرس شخصی و حمایت از بیماران و همکاران در شرایط فشار را داشته باشند. توانایی ارتباط مؤثر با بیماران و خانواده‌ها و تیم درمانی، همکاری مؤثر با دیگر اعضای تیم پزشکی برای بهینه‌سازی نتایج درمان، شناخت دقیق پروتکل‌ها و رویه‌های اضطراری و همین‌طورتسلط بر مهارت‌های بالینی و استفاده از تجهیزات پزشکی در شرایط بحرانی، توانایی شناسایی مشکلات و ارائه راه‌حل‌های سریع و مؤثر از دیگر مواردی است که پرستاران با تقویت این مهارت‌ها به بهبود نتایج در شرایط بحرانی کمک می‌کنند. 

مواردی که اشاره کردید قطعاً مدافعان سلامت را در معرض اضطراب‌های زیادی قرار می‌دهد. چه پروتکل‌هایی برای مدیریت استرس و حفظ سلامت روان پرستاران وجود دارد؟
قطعاً مدیریت استرس به ویژه در شرایط فشار کاری بالا از اهمیت زیادی برخوردار است که برای آن چند پروتکل تعریف شده است. برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای یادگیری تکنیک‌های تنفس عمیق، مدیتیشن و تمرینات ذهنی، ایجاد گروه‌های حمایتی که در آن بتوانند تجربیات و احساسات خود را به اشتراک بگذارند، تشویق پرستاران به ایجاد توازن میان کار و زندگی شخصی، فراهم‌کردن دسترسی به خدمات مشاوره و روان‌درمانی برای پرستاران و آموزش تکنیک‌های مدیریت زمان و برنامه‌ریزی برای کاهش احساس فشار و استرس، تشویق به انجام ورزش منظم از موضوعاتی است که می‌تواند کمک‌کننده باشد. البته تغذیه مناسب برای حفظ انرژی و سلامت جسمی و تأکید بر اهمیت استراحت‌های کوتاه در طول شیفت کاری برای تجدیدقوا و اجرای این پروتکل‌ها هم می‌تواند به بهبود سلامت روان و کاهش استرس پرستاران کمک کند. 

چالش‌های اصلی که پرستاران در محیط بیمارستان با آن مواجه هستند، چیست و چگونه می‌توان این چالش‌ها را کاهش داد؟
پرستاران اغلب با تعداد بیماران زیاد و وظایف متعدد مواجه هستند که می‌تواند باعث خستگی و استرس شود. مواجهه با بیمارانی که در وضعیت‌های بحرانی هستند و از دست‌دادن بیماران می‌تواند بار عاطفی سنگینی بر دوش پرستاران بگذارد. دسترسی نداشتن به تجهیزات و منابع کافی کارایی آن‌ها را کاهش می‌دهد. نداشتن ارتباط مؤثر با تیم پزشکی و دیگر همکاران می‌تواند به سوءتفاهم‌ها و مشکلات در ارائه خدمات منجر شود. نوبت‌های کاری نامنظم و ساعات طولانی نیز می‌تواند به اختلال در خواب و سلامت جسمانی پرستاران منجر شود. در این زمینه توصیه می‌شود توزیع وظایف و تعداد بیماران به هر پرستار برای جلوگیری از بار کاری زیاد بهینه شود. تلاش برای تأمین تجهیزات و منابع کافی در تسهیل کار پرستاران و برگزاری جلسات منظم برای بهبود ارتباطات میان اعضای تیم پزشکی و پرستاران، ایجاد برنامه‌های کاری انعطاف‌پذیر و مناسب برای کاهش فشار ناشی از نوبت‌کاری، فراهم‌کردن فرصت‌های آموزشی و توسعه مهارت‌ها برای افزایش اعتماد به نفس و کارایی پرستاران از دیگر نکات قابل توجه است. 

برای ارتقای مهارت‌های بالینی و آموزشی پرستاران چه برنامه‌هایی در نظر گرفته شده است تا به افزایش رضایت شغلی بینجامد؟
در این زمینه برنامه‌های زیادی در نظر داریم، از جمله برگزاری کارگاه‌های عملی در زمینه‌های تخصصی مانند مدیریت درد، مراقبت از بیماران خاص و فنون ارتباطی، ارائه دوره‌های آنلاین برای دسترسی آسان‌تر به آموزش‌های به روز و تخصصی، ایجاد برنامه‌هایی برای تبادل تجربه و دانش میان پرستاران با تجربه و تازه وارده‌ها، تشویق به شرکت در کنفرانس‌ها، سمینار‌ها و دوره‌های تخصصی برای به روز نگهداشتن اطلاعات، استفاده از شبیه‌ساز‌ها برای تمرین مهارت‌های بالینی در شرایط کنترل شده و همچنین ایجاد سیستم‌های بازخورد برای ارزیابی عملکرد و شناسایی نقاط ضعف و قوت. 

گلایه بسیاری از پرستاران، حقوق و ارتقای شرایط کاری‌شان است، در این‌باره چه اقداماتی در نظر گرفته شده است؟
قطعاً کار سنگین پرستاری نیاز به اقدامات حمایتی از جمله معیشت و تأمین حقوق مادی در شأن آنهاست. در این‌باره اقداماتی از جمله تصویب و اجرای قوانین حمایتی، ساعات‌کاری منصفانه و استراحت‌های کافی، ایجاد و تقویت اتحادیه‌های پرستاران برای دفاع از حقوق آنان و مذاکره در مورد شرایط کاری بهتر، ارائه خدمات مشاوره و حمایت‌های روانی برای مقابله با استرس شغلی و خستگی عاطفی، فراهم‌کردن دوره‌های آموزشی و برنامه‌های توسعه حرفه‌ای برای ارتقای مهارت‌ها و دانش پرستاران، افزایش توجه به بهبود محیط کاری از جمله تجهیزات کافی و ایجاد شرایط ایمن، ارائه پاداش‌های مالی و مزایای اضافی برای تشویق و حفظ پرستاران انجام گرفته است. 

پرستاران در آموزش بیماران و خانواده‌های آن‌ها نقش حمایتی دارند، در این زمینه چه چالش‌هایی وجود دارد؟
پرستاران نقش حیاتی در آموزش بیماران و خانواده‌های آن‌ها دارند. خانواده‌ها به واسطه این مدافعان حقوق بیمار می‌آموزند چگونه از بیماری‌ها پیشگیری و با سبک زندگی سالم از خود مراقبت کنند، اما گاهی با کمبود زمان مواجه هستند و این می‌تواند مانع از آموزش مؤثر به بیماران شود. همچنین به دلیل نیاز به تطابق آموزش‌ها با فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف، برخی بیماران ممکن است به آموزش‌ها پاسخ مثبت ندهند یا از تغییرات پیشنهادی امتناع کنند. 

با توجه به تغییرات جمعیتی و نیاز‌های بهداشتی جامعه چه پیش‌بینی‌هایی برای آینده حرفه پرستاری دارید؟
تغییرات جمعیتی و نیاز‌های بهداشتی از جمله بالارفتن سن و افزایش بیماری‌های مزمن باعث می‌شود نیاز به پرستاران بیشتر شود. نقش کلیدی آن‌ها در مدیریت مراقبت‌های طولانی‌مدت و مراقبت در منزل بر کسی پوشیده نیست، اما این نقش با پیشرفت علم پزشکی و فناوری، به کارگیری هوش مصنوعی در پرستاری، ایجاد تخصص‌های جدید در پرستاری مانند پرستاری ژنتیکی، پرستاری دیجیتال و مراقبت‌های تسکینی، نیاز به به‌روزرسانی مداوم مهارت‌ها و دانش پرستاران در راستای تغییرات فناوری و شیوه‌های جدید درمان را افزایش می‌دهد. پرستاران در آینده بیشتر به نقش‌های رهبری و مدیریتی در سیستم‌های بهداشتی خواهند پرداخت و در فرآیند تصمیم‌گیری‌های کلان مشارکت خواهند کرد. دیجیتالی‌شدن مراقبت‌های بهداشتی و استفاده از ابزار‌های فناوری مانند سلامت از راه دور (تله هلث) و سیستم‌های پایش از راه دور به پرستاران این امکان را می‌دهد که خدمات بهتری ارائه دهند. در مجموع آینده حرفه پرستاری روشن به نظر می‌رسد، اما نیاز به تطابق با تغییرات و چالش‌های جدید نیز ضروری است. 

چه پیام و توصیه‌ای برای جوانان علاقه‌مند به ورود حرفه پرستاری دارید؟
این شغل نه تنها فرصتی برای خدمت به دیگران است، بلکه مسیری پویا با فرصت‌های یادگیری و پیشرفت بسیار زیاد فراهم می‌کند. اگر جوانان با این هدف شغل پرستاری را انتخاب می‌کنند، باید به یادگیری و به‌روز نگهداشتن مهارت‌ها و دانش خود اهمیت دهند، زیرا برای این شغل فقط عشق و علاقه کافی نیست. همانطور که گفتیم علم پزشکی و تکنولوژی به سرعت در حال تغییر است. در کنار مهارت‌های سخت، مهارت‌های نرم همچون مهارت‌های ارتباطی، همدلی و کار تیمی از ضروریات این حرفه است که باید تقویت شود. باید در دوره‌های کارآموزی و تجربیات بالینی شرکت کنند تا با محیط کار و چالش‌های آن آشنا شوند. مراقبت از خود و مدیریت استرس به جوانان کمک می‌کند تا در این حرفه موفق‌تر باشند و بهتر به بیماران خدمت کنند. این حرفه می‌تواند به جوانان علاقه‌مند فرصت‌های بی‌نظیری برای تأثیرگذاری بر زندگی افراد و پیشرفت علمی بدهد و همین خدمت به مردم علاوه بر جلب رضایت خداوند، سبب رضایت فردی در زندگی و کار آن‌ها شود. 

 اگر می‌توانستید یک روز را به عنوان یک بیمار در بیمارستان بگذرانید، چه چیزی را بیشتر از همه دوست داشتید تجربه کنید؟
همانند دیگر بیماران، دیدن پرستاران و کادر پزشکی که چگونه به بیماران نزدیک می‌شوند و با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنند و اینکه چگونه احساس امنیت و راحتی را برای بیمار فراهم می‌کنند را از همه بیشتر دوست داشتم. در مورد آموزش‌هایی که به بیماران می‌دهند و اینکه چگونه اطلاعات را به طور مؤثر منتقل می‌کنند و همین طور مشاهده همکاری تیم‌های پزشکی و پرستاری در ارائه بهترین مراقبت ممکن به بیماران بسیار برایم جذاب بود. 

 چه چیزی شما را در عشق به پرستاری تحت تأثیر قرار می‌دهد؟ 
لبخند یک بیمار و رفتار حاکی از رضایت آن‌ها می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در یک پرستار داشته باشد. احساس اینکه می‌توانیم در زندگی دیگران تغییری مثبت ایجاد کنیم، همچنین ارتباط نزدیک با بیماران و خانواده‌های آن‌ها و مشاهده اثر امید به درمان از جمله عوامل مؤثر در عشق به پرستاری است. 

بهترین خاطره‌ای که از همکاری با پرستاران داشته و دارید، چیست؟
بهترین خاطره‌ام زمانی بود که در بخش آی‌سی‌یو جراحی اعصاب، یک پروژه تیمی برای بهبود مراقبت از یک بیمار باردار که به دلیل سردرد و ابتلا به آنوریسم مغزی بستری شده بود را انجام می‌دادیم. مهارت و همدلی، ایده‌های خلاقانه برای ارتقای کیفیت خدمات به مادر و جنین، همچنین همکاری با تیم پزشکی باعث شد تغییرات مثبتی در روند درمان ایجاد شود که البته از این تجربه‌ها در روند بهبودی بیماران زیاد داشتم. دیدن صحنه‌ای که بیمار بهبود یافته و با پای خودش از بخش خارج می‌شود منجر به ادامه عشق به رشته پرستاری شد. 

در یک روز شلوغ کاری، چه کار‌هایی انجام می‌دهید تا روحیه خود را بالا نگه دارید؟
هر از گاهی چند دقیقه به خودم استراحت می‌دهم تا دوباره انرژی بگیرم، چون خدمت‌رسانی باید همراه با انرژی بالا باشد. برای تمرکز بیشتر در انجام کار‌های پرستاری، صحبت با همکاران و تبادل‌نظرات می‌تواند به من کمک کند و موجب تقویت حس همکاری می‌شود، گوش دادن به پادکست‌های مورد علاقه کمک می‌کند تا از فشار کاری‌ام کم کنم و به خدمت‌رسانی ادامه دهم. 

روز پرستار برای شما چه معنایی دارد و بهترین تقدیر از یک پرستار چیست؟
این روز فرصتی برای قدردانی از زحمات و فداکاری‌های پرستاران است و بهترین تقدیر از یک پرستار می‌تواند شامل قدردانی کلامی، یک متن تشکرآمیز یا حتی برگزاری مراسمی به منظور شناسایی تلاش‌های‌شان باشد. برای همه پرستاران کشورم آرزوی سلامتی و موفقیت دارم.