رئیس دانشکده پرستاری و مامایی تهران در گفت وگو با ایسنای علوم پزشکی: ذات کار پرستار مراقبت از انسان هاست

ایسنای علوم پزشکی تهران –  رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران، همه افعال پرستاری را اخلاقی می داند و معتقد است: وظیفه و رسالت اصلی پرستاران مراقبت از همه انسان هاست؛ براساس همین رسالت ضروری است که پرستاران علاوه بر اینکه به تفاهم با بیمار خویش می رسند، از حقوق شهروندی همه مردم حمایت کنند.
دکتر علیرضا نیکبخت نصرآبادی، بیان کرد: دانشکده پرستاری و مامایی تهران در میان دانشکده های کشور، مقام اول را دارد بنابراین چشم انداز پیشروی این دانشکده کسب رتبه برتر در میان دانشکده های منطقه است که برای رسیدن به این هدف، برنامه های آموزشی منظم و دقیقی در دستور کار قرار دارد.
دانشکده پرستاری و مامایی تهران دارای رتبه اول در شاخص اچ
دکتر علیرضا نیکبخت نصرآبادی در گفت وگو با ایسنای علوم پزشکی تهران، ضمن تبریک سالروز ولات حضرت زینب(س) درباره اهداف و برنامه های دانشکده پرستاری و مامایی علوم پزشکی تهران، اظهار کرد: دانشکده پرستاری و مامایی تهران، در بین 196 دانشکده هم نام، رتبه اول را  در شاخص اچ (H Index) دارد و این دانشکده از نظر شاخص دانشجو، استاد تمام، دانشیار، استادیار و مربی مقام اول را در کشور از آن خود دارد.
موفقیت چشمگیر دانشجویان فارغ التحصیل بین الملل 
وی به بین الملل سازی آموزش پرستاری در دانشگاه علوم پزشکی تهران اشاره و بیان کرد: از بیش از 12 کشور دنیا، 76 دانشجوی بین الملل داشتیم که 55 دانشجو هنوز در حال تحصیل هستند و باقی فارغ التحصیل شدند. سه فارغ التحصیل بین الملل که در دوره دکتری پرستاری داشتیم در حال حاضر هر سه در کشور خود رییس دانشکده هستند. حضور دانشجویان بین الملل در دانشکده و موفقیت آنان نشان از این دارد که کیفیت آموزش در سطح بین الملل و قابل قبول است
دکتر نیکبخت نصرآبادی ادامه داد: دانشکده پرستاری و مامایی تهران در مقطع دکتری در رشته پرستاری و بهداشت و باروری، در مقطع ارشد در  10گرایش مختلف از روان پرستاری، پرستاری کودکان، مراقبت های ویژه و غیره… و در مقطع کارشناسی در دو رشته پرستاری و مامایی دانشجو دارد که به طور کلی در حال حاضر هزار و 255 دانشجو مشغول تحصیل هستند.
باید نقش بین المللی خود را بهتر بازی کنیم
وی به یکی از اهداف آتی دانشکده پرستاری و مامایی تهران اشاره و تصریح کرد: دانشکده پرستاری و مامایی علوم پزشکی تهران در کشور ایران مقام اول را داراست، ولی باید در منطقه مطرح باشیم و نقش بین المللی خود را بهتر بازی کنیم البته این توقع از اولین، برترین و بزرگترین دانشکده پرستاری و مامایی کشور هم می رود که نقش آفرینی جدی تری در حوزه بین الملل داشته باشد. این نقش آفرینی نه تنها باید در منطقه خاورمیانه و در میان کشورهای همسایه باشد بلکه این دانشکده باید در ناحیه مدیترانه شرقی نیز بر اساس تقسیم‌بندی سازمان بهداشت جهانی (WHO) برترین باشد و مقام اول را کسب نماید.
با تلاش و دقت در حال رقابت با دانشکده های مطرح منطقه هستیم
رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: برای رسیدن به این هدف با سرعت در حال تلاش هستیم، ولی این بدین معنا نیست که دانشکده های رقیب دست روی دست گذاشتند تا ما از آنها جلو بزنیم، رقبای جدی در کشورهای همسایه مثل ترکیه و اردن داریم که از نظر پرستاری بسیار فعال هستند، در امارات فرصت سرمایه گذاری برخی از دانشگاه های بزرگ دنیا فراهم شده است .به هر ترتیب این کشورها رقبای جدی ما هستند و ما هم با تمام توان در حال رقابت با آنها هستیم لذا نمی توانیم زمان مشخصی برای نقطه پایانی چشم اندازی که در نظر داریم، تصور کنیم.
هر روز افق های دنیا در توسعه پرستاری و مامایی را رصد می کنیم
پژوهشگر و استاد تمام پرستاری گفت: هر سال رقبای ما رشد می کنند بنابراین ما بنچ مارکینگ مداوم می خواهیم، ما یک واحد تحقیق و توسعه در دانشکده تأسیس کردیم و به آنان گفتم که هر روز افق های دنیا (Scan Horizons) در توسعه پرستاری و مامایی را رصد  کنند و در اختیار اعضا قرار دهند تا خیلی گرفتار خود نباشیم و بدانیم که در اروپا، آمریکای شمالی و سایر کشورهای پیشرفته در پرستاری و مامایی  چه خبر است؛ یک نگاه به آینده ، و با تکیه گذشته پر افتخارخود و یک برنامه ریزی دقیق داشته باشیم تا سریعتر به هدف و چشم انداز مدنظر برسیم.
وی در مورد پژوهش های در حال انجام در دانشکده پرستاری و مامایی تهران، گفت: شاخص پژوهش یا علم سنجی
(H Index) میزان تأثیرگذاری مقالات و پژوهش هایی است که هر فرد در یک دوره زمانی انجام می دهد و میزان ارجاعاتی که در دنیا به این مقاله انجام می شود با یک فرمول خاصی محاسبه می گردد و به آن شاخص H گفته می شود. این شاخص هر چه بالاتر باشد، ارزش بیشتری دارد. بنابراین معیاری که در حال حاضر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای رنکینگ علمی انتخاب کرده  (H Index) است. در میان 196 دانشکده پرستاری آزاد و دولتی کشور، (H Index) دانشکده پرستاری و مامایی تهران بالاتر و فاصله آن با رتبه دوم زیاد است. این نکته را هم بیان کنم که شاخص اچ یک معیار عینی است و ما در محاسبه آن هیچ نقشی نداریم و تنها رصد می کنیم که چقدر رشد کردیم.
افزایش تعداد پذیرش دانشجو
دکتر نیکبخت نصرآبادی به تعداد دانشجویان پذیرش شده در دانشکده پرستاری و مامایی تهران اشاره و خاطرنشان کرد: متأسفانه یا خوشبختانه امسال بیشترین پذیرش دانشجو در دانشگاه علوم پزشکی تهران برای پرستاری بود. پذیرش دانشجویان پرستاری امسال در مقطع کارشناسی به 285 نفر رسید. از سوی دیگرحدود100 دانشجو در مقطع ارشد، حدود 10 نفر در مقطع دکتری و چندین نفر در مقطع بین الملل پذیرش داشتیم. این تعداد پذیرش در طول 30 سال گذشته بی سابقه بود.
وی ادامه داد: علت پذیرش تعداد بالای دانشجو این بود که گفته می شود در کشور کمبود پرستار داریم و انتظار می رود دانشگاه علوم پزشکی تهران که مقام اول را دارد برای رفع این کمبود نقش آفرینی کند و به جای 70 دانشجو 270 نفر تربیت کند.
تلاش برای بورسیه 20 درصد دانشجویان فارغ التحصیل در دانشکده پرستاری و مامایی تهران
رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد تمهیدات و دور اندیشی دانشکده پرستاری و مامایی تهران در ایجاد شغل برای دانشجویان فارغ التحصیل این دانشکده، گفت: این مساله یکی از چالش های ماست، پرستار تربیت می کنیم، اما گارانتی نداریم که آنها را در 14 بیمارستان وابسته به دانشکده علوم پزشکی تهران مشغول کنیم. وزارت بهداشت سالی یک بار فراخوان می دهد، بسیاری از دانشجویان ما شهرستانی هستند که البته بسیار مفید است کنکور این فرصت را برای آنان فراهم کرده که در بهترین دانشگاه ها درس بخوانند و پرستار و ماما شوند، اینکه به شهر خود باز می گردند هم بسیار خوب است ولی ای کاش شرایطی فراهم می شد که حداقل بتوانیم 20 درصد فارغ التحصیلان خود را خودمان جذب کنیم، اما متأسفانه این مساله دست ما نیست. معتقدم اگر به 20 درصد دانشجویانی که نمره بالایی را دانشگاه علوم پزشکی تهران کسب می کنند، بورس دهیم، مردم و بیماران سود می کنند لذا اخیراً با معاون درمان و اموزش دانشگاه جلسه ای داشتم و این مساله را مطرح کردیم که آنها هم گفتند وزارتخانه باید این اقدام را انجام دهد، قرار شد رایزنی کنند و این اتفاق بیفتد.
مشکلی اصلی در به کارگیری و حفظ نیروهاست
وی در مورد تناسب فارغ التحصیل رشته پرستاری با جذب نیرو از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اظهار کرد: این مساله هم یکی از چالش های ماست. اینکه کمبود تعداد پرستار مواجه هستیم، یا جذب کم است؟. نکته دیگر اینکه شرایط جذب به گونه ای است که پرستاران ترجیح می دهند در خانه بمانند تا کار کنند. اگرچه با تمهیدات وزاتخانه و افزایش تعداد دانشجو در 196 دانشکده، در آینده نیاز به تعداد پرستار بیشتر، برطرف می شود، اما معتقدم مشکل بیشتر مربوط به به کار گیری و حفظ نیروها است. شاهدیم دانشجو پس از پایان تحصیلات، برای گذراندن طرح به بیمارستانی منتقل می شود و پس از پایان طرح، خسته می شود و به شغل خود ادامه نمی دهد. باید با فراهم کردن تسهیلات، امتیاز مثبت قائل شدن و افزایش تعداد پرستاران در بیمارستان ها، بقای کار را برای آنان ممکن کنیم.
برنامه ویژه دانشکده پرستاری و مامایی تهران برای کاهش شکاف میان تئوری و عمل
دکتر نیکبخت نصرآبادی در پاسخ به این پرسش که چه میزان هماهنگی میان دروس و دوره های آموزشی دانشکده با واقعیت عملی شغل پرستار در بیمارستان وجود دارد؟ اظهار کرد: gap  Theory-practice یعنی شکاف بین تئوری و عمل، پدیده ای جهانی است و هزاران مقاله در دنیا نوشته شده در مورد اینکه چگونه این شکاف را کاهش دهیم. شکاف بین تئوری و عمل در پرستاری ایران هم وجود دارد، دانشکده پرستاری و مامایی علوم پزشکی تهران در برنامه عملیاتی حوزه آموزشی خود تا سال 1400 این هدف را مشخص کرد که شکاف کاهش یابد، لذا طرحی به نام «تلفیق آموزش و بالین» را آغاز کردیم، در این طرح تلفیق ظرفیت های آموزشی بالین را شناسایی و فعالیت های آموزشی دانشجویان ما در بیمارستان ها طراحی گردید. و در بالین مترون، سوپروایزر، سر پرستار و پرستاران به عنوان مشاورین و همکاران بالینی اموزش حضور دارند. از میان این افراد در 14 بیمارستان، شورای تلفیق شکل گرفت. پرستارانی هم که دارای مدرک فوق لیسانس هستند و در کار خود حرفه ای می باشند نیز همکار بالینی دانشکده شدند.
تشکیل تیم تدریس با حضور استاد درس، دانشجوی دکتری، مربیان و همکاران بالینی
استاد تمام پرستاری گفت: از سوی دیگر یک تیم تدریس شکل گرفت که متشکل از استاد درس، دانشجوی دکتری و عضو هیات علمی و مربیان و همکاران بالینی دانشکده است، در حقیقت ما در چینش مدرسین هم استادان خود را قرار دادیم و هم CTA بالین بنابراین آنان یک نزدیکی گفتمانی پیدا می کنند و با یکدیگر تدریس را پیش می برند و در نهایت ارزشیابی دارند. این اقدام حدود سه ترم است که انجام می شود. شورای دانشجویی تلفیق هم مرتب جلساتی برگزار و گزارش هایی را ارایه می کند و در مواقع لزوم، طرح اصلاح می شود. به نظر می رسد که برآیند تلاش های ما به سمت و سویی می رود که فاصله تئوری و عمل هر روز کمتر شود، اما ما هم از این مساله آسیب دیده ایم و از وجود این شکاف ناراحت هستیم و تلاش می کنیم که این فاصله را کاهش دهیم.
دانشکده پرستاری و مامایی تهران بی نظیر در نظم پذیری، انضباط اداری و حقوق شهروندی
رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه به چند ویژگی شغل پرستاری اشاره و خاطرنشان کرد: پرستاری چند ویژگی دارد. یکی اینکه پرستاران نظم پذیر هستند لذا هر فرایندی که در دانشکده ها آغاز می شود مثل صیانت از حقوق شهروندی، دانشکده پرستاری و مامایی مقام اول را دارد. ذات کار پرستار مراقبت از انسان هاست، این انسان ها، همه مردم هستند. پرستاران غالبا در زمان مراجعه بیماران بسیار با احترام با آنها برخورد می کنند، رهایشان نمی کنند، اهمیت می دهند،. خوشبختانه در زمینه حقوق شهروندی و انضباط داری دانشکده پرستاری و مامایی تهران اول است.
پرستاران و پزشکان حتماً کتاب «به بیمار خود گوش فرا دهید» را بخوانند
وی توصیه ای اخلاقی و رفتاری به جامعه پرستاران داشت و گفت: همه افعال پرستاری، افعال اخلاقی است. من کتابی را دو سال پیش خواندم که شاید در طول این سال ها هر زمان به کلاس رفتم، اولین توصیه ام این است که این کتاب را بخوانید؛ معتقدم پرستاری، پرستار حقیقی نمی شود مگر اینکه این کتاب را چندین بار بخواند. موضوع کتاب مربوط به دختر دانشجوی 21 ساله ای است که با شکستگی مختصر پا در بیمارستانی بستری می شود و در نهایت با فلج دست و پا و توقف تنفس (apnea) و با زندگی نباتی از بیمارستان خارج می شود!
استاد تمام پرستاری اظهار کرد: نام این دختر «آیدا الهی» است که اکنون دانشجوی دکتری می باشد. آیدا بلافاصله پس از ترخیص از بیمارستان و انتقال به منزل، برنامه‌های توانبخشی یعنی فیزیوتراپی و کاردرمانی را آغاز می کند. پس از 5 سال برنامه‌ فشرده‌ توانبخشی در نهایت به حدی از توانایی می رسد که تنها قادر است دست های خودرا به میزان 40 درصد (به استثنای مچ و انگشتان) حرکت دهد، اما باقی اندام‌ها همچنان بی‌حرکت می ماند. او با همین حرکت محدود دست قادر به حروفچینی و استفاده از رایانه است. آیدا کتابی می نویسد تحت عنوان «به بیمار خود گوش فرا دهید»
رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: آیدا در این کتاب به لحظاتی که روی تخت بیمارستان بدون حرکت و تکلم بوده، اشاره می کند و می نویسد: «برای من خنده پرستار معنا داشت. برای من نوع تی کشیدن زمین توسط کارگر معنا داشت. وقتی پرستار غذا را در لوله معده ام می ریخت، برایم معنا دار بود، اینکه این پرستار با آرامی این غذا را در لوله قرار می داد تا بر اثر جاذبه زمین فرو رود یا اینکه با پیستون فشار می داد که سریع کارش تمام شود و من معده درد می گرفتم و نمی توانستم چیزی بگویم. حتی تماسی که پرستار با اطرافیان خود می گرفت برایم معنا و مفهوم داشت» آیدا می نویسد: «مواقعی شدیداً تشنه بودم و هیچ پرستاری به من توجه نمی کرد و من قدرت صحبت کردن نداشتم.»
تفاهم میان بیمار و پرستار بسیار حائز اهمیت است
رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: این نمونه نشان می دهد که تفاهم میان بیمار و پرستار تا چه میزان حائز اهمیت است. لذا توصیه ام به همه پرستاران و حتی پزشکان این است، کتاب «به بیمار خود گوش فرا دهید» را که داستان زندگی یک نوجوان معصومی است که به خاطر خطای پزشکی سلامتی خود را از دست داده را حتماً بخوانند و بدانند که رفتارهای مراقبتب انها بسیار اهمیت دارد و همه رفتارهای پرستار از جمله لبخند، صحبت، نگاه و… باید اخلاقی باشد.
مهم ترین وظیفه پرستاران مراقبت از انسانهاست
دکتر نیکبخت نصرآبادی در مورد رسالت و وظیفه اصلی پرستاران گفت: مهم ترین وظیفه پرستاران مراقبت از انسانهاست، فرقی هم نمی کند که این انسان بیمار یا سالم باشد! من همیشه می گویم که پرستار در هوای آلوده هم باید نقش ایفا کند چرا که هوای سالم نیاز انسان هاست و پرستار مسئول سلامت انسان هاست. اگر آلودگی صوتی وجود دارد یا میزان فشار خون  مردم بالاست، پرستار باید نقش آفرینی کند، رسالت پرستار تنها این نیست که فردی بیمار شود و پس از مراجعه، پرستار در مراقبت و حفاظت از او اقداماتی را انجام دهد بلکه رسالت پرستار مراقبت از همه ابناء انسانها است. خلاصه اینکه اگر ذات پرستاری که  «مراقبت» است را  را از پرستاری بگیرند، این شغل فرو می ریزد.