روز جهانی افراد معلول (IDPD) روزی برای تجلیل از کرامت، حقوق و رفاه افراد دارای معلولیت و افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت حضور و مشارکت آن‌ها در تمام ابعاد زندگی سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می باشد. این روز از سال ۱۹۹۲ میلادی به‌عنوان یادآوری جهانی برای تضمین مشارکت، برابری و توانمندسازی افراد دارای معلولیت به رسمیت شناخته شده است.

شعارIDPD  امسال با عنوان «افزایش پذیرش معلولیت توسط جوامع برای پیشرفت اجتماعی» انتخاب شده است؛ و بر این نکته تأکید دارد که برای دستیابی به توسعه انسانی در همه بخش‌ها (آموزش، سلامت، اشتغال، مشارکت اجتماعی و فرهنگی) باید جوامعی ایجاد شوند که معلولیت را نه به‌عنوان محدودیت فردی، بلکه به‌عنوان بخشی از تنوع انسانی با احترام بپذیرند. این دیدگاه بر مبنای تعهدات بین‌المللی استوار است: طبق ماده ۲۵ کنوانسیون افراد معلول سازمان ملل متحد (UNCRPD) افراد دارای معلولیت حق دارند به بالاترین سطح قابل حصول سلامت بدون تبعیض ناشی از معلولیت دست یابند.

در سال ۲۰۲۱، سی و چهارمین نشست مجمع جهانی بهداشت با تصویب قطعنامه ای کشورها را موظف کرد نظام سلامت را فراگیر کنند، افراد دارای معلولیت را در تصمیم‌گیری و طراحی برنامه‌ها مشارکت دهند و  در مواقع اضطراری بهداشت، دسترسی ایشان به خدمات سلامت را تضمین کنند. پیرو این قطعنامه،WHO  گزارش مهمی منتشر کرد و نشان داد بسیاری از افراد دارای معلولیت همچنان با بی‌عدالتی‌های شدید در سلامت مواجهند که باعث شده میانگین امید به زندگی معلولین را تا ۲۰ سال کاهش دهد: بیماری های مزمن، مواجهه با انگ اجتماعی و تبعیض در جامعه و به خصوص در بخش های سلامتی، بهداشتی و درمانی از جمله مشکلات هستند. افراد دارای معلولیت غالباً با نرخ بالاتر بیماری‌ها (مزمن یا واگیر)، مرگ زودرس، و محدودیت‌های عملکردی روبه‌رو هستند و این تفاوت‌ها صرفاً به معلولیت‌شان برنمی‌گردد، بلکه غالباً به دلیل ساختارهای نابرابر در جامعه و نظام سلامت: کمبود دسترسی، تبعیض، استاندارد پایین کیفیت خدمات، ناآگاهی، و موانع اجتماعی است.

برای اینکه افراد دارای معلولیت بتوانند به حقِ خود برای دسترسی به سلامت  برسند، به بالاترین سطح ممکن از رفاه دست یابند و در تصمیماتی که زندگی‌شان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مشارکت فعال داشته باشند، سازمان جهانی بهداشت به مناسبت روز جهانی افراد دارای معلولیت ۲۰۲۵ از دولت‌ها، ذی‌نفعان، افراد دارای معلولیت، سازمان‌های جامعه مدنی و جوامع می‌خواهد تلاش‌های جمعی را برای حذف موانع دسترسی افراد دارای معلولیت به خدمات سلامت و برآوردن نیازهای بهداشتی توام با کرامت و احترام افزایش دهند.

گروه پرستاری سلامت جامعه و سالمندی