تب دنگی چیست؟
تب دنگی یک بیماری ویروسی است که فقط از طریق نیش پشه آئدس آلوده و یا انتقال خون و فراورده‌های خونی از بیمار مبتلا به سایر افراد منتقل می‌شود. این بیماری در سال‌های اخیر در کشور ایران نیز مشاهده شده و در صورت انجام اقدامات پیشگیرانه می‌توان تا حد زیادی از انتقال آن جلوگیری نمود.
دانگ، چیکونگونیا، و اخیرا زیکا، بیماری های منتقله توسط ناقلین هستند که به سرعت در جهان در حال گسترش میباشند و از نظر بهداشت عمومی اهمیت زیادی دارند. این بیماریها بوسیله پشه های آئدس، بخصوص آئدس اجیپتی و آئدس آلبوپیکتوس منتقل می شوند.
ناقلین
اصولا آئدس اجیپتی در مناطق شهری زندگی کرده و گزش، محل استراحت و تخم گذاری آن در داخل و خارج اماکن مسکونی است. این گونه عمدتا در ظروفی که توسط انسان ساخته شده در داخل یا نزدیک اماکن مسکونی تخم گذاری می کند. آئدس اجیپتی برخلاف بسیاری از پشه ها در طی روز خونخواری می کند و حداکثر گزش را در صبح زود و هنگام غروب قبل از تاریکی هوا انجام می دهد. پشه ماده خونخواری از انسان را نسبت به پستانداران اهلی ترجیح می دهد و در هر خونخواری چندین نفر را مورد گزش قرار می دهد.(شکل 1 و 2)
راه‌های پیشگیری از تب دنگی
- بهترین راه پیشگیری از بیماری تب دنگی، جلوگیری از گزش توسط پشه‌های آلوده است. به ویژه اگر در منطقه گرمسیری یا مناطق دارای هشدار زندگی می‌کنید یا به آن‌جا سفر کرده‌اید، بنابراین در این شرایط برای محافظت از خود کارهای زیر را انجام دهید:
-
- از محصولات دافع پشه استفاده کنید.
- هنگام بیرون بودن از پیراهن‌های آستین بلند و شلوارهای بلند که در جوراب‌ها فرو رفته‌اند، استفاده کنید.
- از توری پشه گیر برای درب‌ها و پنجره‌ها استفاده کنید.
- برای کاهش جمعیت پشه‌ها، باید مکان‌هایی که در آن پشه‌ها تولید مثل می‌کنند را از بین ببرید. مانند قوطی یا گلدان‌هایی که آب را جمع می‌کنند.
- سعی کنید به مناطقی که احتمال بیشتر گزش وجود دارد مانند مرداب‌ها و محیط‌های با آب راکد نروید
- در انتها به یاد داشته باشید که اگر پشه، فرد مبتلا را نیش بزند، آن پشه تا آخر عمر ناقل بیماری بوده و با گزیدن سایرین می‌تواند عفونت را به دیگر اعضای خانه نیز منتقل کنند. پس اگر شخصی در خانه شما به تب دنگی مبتلا است، نسبت به کشتن پشه‌های محیط و جلوگیری از ورود آنها به منزل اقدام کنید.
توجه!!!!!" در صورت گزش توسط حشرات و مشاهده تب و دیگر علایم به نزدیکترین مرکز بهداشت مراجعه کنید "
علائم
در بیشتر افراد بیماری بدون مشکل خاصی بهبود خواهد یافت اما در گروه اندکی از بیماران ممکن است موجب بد حال شدن بیمار و حتی مرگ وی گردد. علائم خفیف این ویروس معمولاً ۴ تا ۶ روز پس از عفونت شروع می‌شوند و معمولاً تا ۱۰ روز ادامه داشته و این علائم مشاهده می‌شود:
- تب و شدید
- سر درد
- درد پشت چشم
- درد شدید مفصل و عضله
- خستگی
- حالت تهوع
- استفراغ
این علائم معمولاً پس از یک هفته از بین رفته و به ندرت عوارض جدی یا کشنده‌ای در پی دارد. با این حال، مشکلات جدی‌تری نیز میتوانند ایجاد شوند که شامل:
- خونریزی از دهان، لثه یا بینی
- آسیب به سیستم لنفاوی و رگ‌های خونی
- خونریزی داخلی، که می‌تواند منجر به استفراغ خونی و مدفوع قیری شکل شود
- پلاکت خون کاهش یافته
- استفراغ مکرر
- لکه‌های خونی کوچک در زیر پوست
- نبض ضعیف
- پوست رنگ پریده
- تعریق سرد
مروری بر مدیریت درمان تب دنگی
بر اساس یافته های بالینی می توان بیماران را به سه گروه، از نظر مدیریت درمان، تقسیم نمود:
گروه الف-مدیریت درمان بیمار در منزل قابل انجام است.
گروه ب-نیازمند بستری در بیمارستان است.
گروه ج- نیازمند مدیریت درمان اورژانسی می باشند.
مراقبت در منزل:
سیاری از مبتلایان به دنگی نیازی به بستری نداشته و میتوانند دوران بیماری را در منزل سپری و مراقبت شوند. در ادامه به چند نکته مهم در مراقبت خانگی بیماران اشاره شده است.
- -مایعات کافی (نه فقط آب) باید بنوشد شامل شیر، آبمیوه، محلولهای الکترولیتی ایزوتون ، ORS ،لعاب برنج -بیمار باید به حد کافی استراحت کند. استراحت به معنای ماندن در بستر است
- -دمای بدن را زیر 39 درجه نگهدارید. اگر بالاتر رفت استامینوفن (325و500 mg- )تجویز شود ولی به فاصله کمتر از 6 ساعت داده نشود. با توجه به خطر عوارض کبدی از مصرف بیش از حد استامینوفن خودداری شود.
- مصرف آسپیرین و NSAIDs توصیه نمی شود.
- پاشویه با آب ولرم کمک کننده است. اسفنج آغشته به آب ولرم روی پیشانی، زیر بغل و اندامها گذاشته شود.
- دوش آب ولرم برای بالغین توصیه می شود.
برای اطلاعات بیشتر به این لینک مراجعه کنید.
ارسال به دوستان