سلامت من، حق من : شعار روز جهانی سلامت سال ۲۰۲۴

عواملی مانند محدودیت‌های جغرافیایی، تضادها، تبعیض و فقر بر میلیون‌ها نفر از سراسر جهان تأثیر گذاشته‌اند تا زندگی‌های ناسالمی را داشته باشند. بنابراین، با رسیدگی به این مسئله، موضوع روز جهانی سلامت بر اهمیت حق اساسی برای حفظ سلامت تأکید دارد.

روز جهانی بهداشت 2024 با مضمون «سلامت من، حق من» به عنوان فراخوانی برای اقدام عمل می‌کند و از ما می‌خواهد تا در مورد پیامدهای عمیق سلامت به‌عنوان یک حق اساسی بشر فکر کنیم.

عواملی مانند محدودیت‌های جغرافیایی، تضادها، تبعیض و فقر بر میلیون‌ها نفر از سراسر جهان تأثیر گذاشته‌اند تا زندگی‌های ناسالمی را داشته باشند. بنابراین، با رسیدگی به این مسئله، موضوع روز جهانی سلامت بر اهمیت حق اساسی برای حفظ سلامت تأکید دارد.

روز جهانی بهداشت 2024 با مضمون «سلامت من، حق من» به عنوان فراخوانی برای اقدام عمل می‌کند و از ما می‌خواهد تا در مورد پیامدهای عمیق سلامت به‌عنوان یک حق اساسی بشر فکر کنیم.

 در کشوری مانند ایران

 تضمین دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی نه تنها یک الزام، بلکه یک ضرورت برای تقویت توسعه پایدار و هماهنگی اجتماعی است. با توجه به نیاز حیاتی برای اولویت دادن به سلامت سالمندان، جمعیتی که اغلب در گفتمان سلامت نادیده گرفته می شود.

در ایران شیب افزایش درصد جمعیت سالمندان حتی از کشورهای منطقه نیز بیشتر است و شاید تا سال ۱۴۳۰ حدود ۲۰میلیون (یک‌چهارم جمعیت ایران) سالمند داشته باشیم. در مورد مزایای افزایش جمعیت بسیار نوشته و صحبت می‌شود، اما کشور دارای یک تغییر جمعیتی مهم دیگر است که به آرامی در حال رخ دادن است. با افزایش امید به زندگی و کاهش نرخ باروری، سهم افراد سالمند به آرامی در حال افزایش است.

بخش قابل توجهی از سالمندان روستایی، به‌ویژه زنان سالخورده، سواد و پس‌انداز کمی دارند یا اصلاً پس‌انداز ندارند و برای نیازهای مالی و سایر نیازهای خود کاملاً به خانواده خود وابسته هستند. با مهاجرت فرزندان برای تحصیل و کار، واژگونی سیستم خانواده مشترک و افزایش فردی‌گرایی، نسبت سالمندانی که "تنها زندگی میکنند" به سرعت افزایش می‌یابد. از سوی دیگر هم باتوجه به اینکه میانگین تعداد فرزندان سالمندان فعلی براساس آمارهای اعلامی حدود پنج فرزند است، کاهش تعداد فرزندان در آینده به یک یا دو فرزند نیز گواه دیگری بر بحرانی شدن تنهایی سالمندان است که ممکن است آژیر تنهایی سالمندان را به صدا درآورد،

از سال1388 حدود 5.8درصد سالمندان مرد و 20.5درصد از سالمندان زن تنها بودند. سالمند تنها به این معناست که در فاصله شب این سالمندان تنها هستند و نه همسر دارند و نه فرزندان از آنها نگهداری می‌کنند.

از نظر وضعیت تاهل در سال1395 باید گفت نه‌دهم درصد از افراد هرگز ازدواج نکرده‌اند که از این آمار 37درصد مردان و 63درصد خانم‌ها بودند. براساس آمارها 27درصد سالمندان هم بدون همسر بودند که 19درصد مردان و 81درصد هم زنان بدون همسر بودند. 73درصد سالمندان هم متاهل بودند.

الگوی سالمندی کشور به سمت «زنان تنها» در حرکت است

اتفاقی که در این میان رخ داده این است که در سال 1375 سالمندی مردانه بود، در واقع به‌ازای هر 100 زن سالمند، 116 مرد سالمند وجود داشت، اما در سال1400 ماجرا تغییر کرده و به‌ازای هر 100 زن سالمند، 92 مرد سالمند وجود دارد، در واقع باید گفت جنسیت سالمندی؛ زنانه شده است.

تعداد سالمندان تنهاا احتمالاً در آینده به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت و چالش بزرگی برای مراقبت غیررسمی خانواده محور برای سالمندان به وجود خواهد آمد. علاوه بر این، برای بخش قابل توجهی از خانوارهای با درآمد کم که با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند، نیازهای بهداشتی سالمندان اغلب بار مالی سنگینی است که نمی‌توانند تحمل کنند. معایب دیگری هم وجود دارد و بر سیستمی که به طور انحصاری بر سیستم مراقبت از خانواده تکیه می‌کند، تأثیر گذار است. به عنوان مثال، تعداد موارد آزار سالمندان نیز افزایش خواهد یافت.

کشور نیاز دارد که سرمایه‌گذاری‌های خود را در حوزه مراقبت‌های رسمی مؤسساتی برای سالمندان افزایش دهد. گام اول باید کاهش وابستگی سالمندان به اعضای خانواده‌شان از طریق یک سیستم بازنشستگی و امنیت اجتماعی قوی‌تر و فراهم کردن امکانات بهداشتی بهتر، به ویژه در روستاها و شهرهای کم برخوردار باشد. این امر به ویژه به دلیل وابستگی اقتصادی بالای سالمندان بسیار مهم است.

سیستم بهداشت فعلی باید یک مدل مراقبت جامع از سالمندان را توسعه دهد که بخوبی برای نیازهای خاص بخش‌های آسیب‌پذیر مانند زنان سالمند و بیوه، سالمندان بدون دارایی یا درآمد و کسانی که کاملاً به اعضای خانواده وابسته هستند، طراحی شده باشد. در واقع باید به سلامت سالمندان به یک روشی نزدیک به سلامت مادران و کودکان نگریست، یعنی تمرکز بر بهبود فیزیکی، روانی و اجتماعی و ارائه مراقبت بلندمدت برای مشکلات سلامت مزمن مانند دیابت، بیماری قلب، التهاب مفاصل و فشار خون به طور همزمان داشت.

ما برای تضمین دسترسی عادلانه و برابر همه افراد به مراقبت‌های بهداشتی با کیفیت، به ویژه سالمندان، بایستی بیش از پیش تلاش کنیم. این امر مستلزم سرمایه گذاری در سیستم های بهداشتی قوی، آموزش و توانمندسازی متخصصان مراقبت های بهداشتی در مورد مسائل مربوط به سالمندان و ارتقای آگاهی در مورد اهمیت سلامت سالمندان است.

در روز جهانی بهداشت 2024، بیایید متعهد شویم که برای تضمین سلامت و رفاه سالمندان اقدام کنیم.

سالمندان سزاوار احترام، قدردانی و فرصت زندگی سالم و شاداب هستند.